به نقل از «قدس آنلاین»

نوعدوستی و همگرایی در سیرۀ سیاسی امام رضا(ع)

تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۵۵۰۶۷

همسانی در جامعه بشری

همگرایی انسان‌ها در تمام گیتی و در طول تاریخ، با صرف نظر از زبان، زمان، نژاد، رنگ، ملیت و دین، مورد حمایت مکتب اسلام است. از این‌رو آنگاه که قرآن از این نوع همگرایی سخن به میان آورده، محور آن را انسانیت انسان‌ها معرفی کرده است. آنچه در تفسیر واژة «امت» آمده تأییدی بر این مطلب است که گفته‌اند: منظور از امت، جماعتی بزرگ است که خداوند برای هدایت آن جماعت، پیامبری را فرستاده باشد، اعم از آنکه مردم به آن پیامبر ‌ایمان بیاورند یا او و آیینش را انکار کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آیاتی مانند: «قُل یا أیها الناسُ إنی رَسولُ اللِه إلَیکُم جَمیعاً» «و ماأرسَلناکَ إلاّ رَحمةً لِلعالَمینَ» مؤید این مطلب است که می‌گویند: جوامع بشری در هر کجای عالم که باشند، همه امت محمدی به شمار می‌آیند. از این‌روست که امت محمدی را به دو گروه «امة الإجابة» و «امة الدعوة» تقسیم کرده‌اند.

منظور از گروه نخست کسانی‌اند که دعوت پیامبر اسلام(ع) را لبیک گفته و به آیین او ‌ایمان آورده‌اند و مقصود از گروه دوم افرادی‌اند که به آیین اسلام دعوت شده‌اند، اما تاکنون به این آیین ‌ایمان نیاورده‌اند. بر اساس این ایدۀ اسلامی است که که امام علی(ع) در عهدنامة خود به مالک اشتر، مردم را به دو دستة همسان در آفرینش و تنوع در عقیده تقسیم کرده است (فیض الاسلام، بی‌تا: ۹۹۳)

امام رضا(ع) با الهام از قرآن کریم که انسان را با هر رنگ و نژادی، از یک پدر و مادر دانسته(حجرات: ۱۳) و با بهره‌گیری از سخنان امام علی(ع) که انسان‌ها را همسان در آفرینش معرفی کرده است، همة انسان‌ها را به این لحاظ که از یک پدر و مادر آفریده شده‌اند، خواهر و برادر معرفی کرده است و جز با عمل صالح امتیازی بر یکدیگر ندارند.

مردی از اهل بلخ می‌گوید: به هنگام عزیمت امام رضا(ع) به مرو، افتخار همراهی آن حضرت را داشتم. زمان صرف غذا فرا رسید. امام(ع) همۀ همراهان حتی غلامان را بر یک سفره فراخواند و همه در کنار یکدیگر غذا خوردند. این صحنه را که دیدم به آن حضرت عرض کردم: آیا بهتر نبود دستور می‌دادی برای غلامان، سفره‌ای جداگانه می‌انداختند؟ فرمود: خاموش باش، خداوند بزرگ یکی است، پدر همه یکی است، مادر همه یکی است و پاداش هرکسی بسته به کردار اوست.(کلینی، ۱۳۶۳، ۸: ۲۳۰)

همگرایی در میان پیروان ادیان آسمانی

آنسان که مکتب توحیدی اسلام آدمیان را به توحید ذاتی فراخوانده و عالم تکوین را در حاکمیت یگانه معمار هستی می‌داند، بر وحدت دین در طول عمر بشر نیز تأکید فراوان دارد. چراکه دین الهی در اصل ماهیت خود یکی است و تعدد را بر نمی‌تابد، آنچه تعدد بردار است شرایع می‌باشد که به اقتضای حال و زمان تشریع گشته است. از این‌رو، آنگاه که در قرآن، سخن از دین به میان آمده، از هر نوع تفرقه و دوگانگی منع شده است: «أن أقِیمُوا الدّینَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِیه».

امام رضا(ع) با الهام از آیات قرآن که دین خدا را دین واحد می‌داند و هرگونه تفرقه و دوگانگی را در اردوگاه ادیان توحیدی ناپسند معرفی کرده است، برای عقاید پیروان دیگر ادیان آسمانی احترامی درخور قائل بود و با آنان تعامل توأم با احترام داشت. گفتار و رفتار امام رضا(ع) در برخورد با اقلیت‌ها، نمونه‌ای از این تعامل است که در سیرة آن امام رئوف، جلوه‌ای خاص یافته است. نمونه‌های زیر تأییدی بر این واقعیت است.

*یاسرِ خادم می‌گوید: نامه‌ای از نیشابور به مأمون رسید به این مضمون که مردی زرتشتی هنگام مرگ وصیت کرده است که مال او را میان نیازمندان تقسیم کنند، قاضی نیشابور اموال او را میان نیازمندان مسلمان قسمت کرده است. پس از آنکه مأمون از این ماجرا آگاه شد، حکم آن را از امام رضا(ع) پرسید، امام در جواب فرمود: زرتشتیان هرگز برای مسلمانان وصیت نکرده و صدقه نمی‌دهند، نامه‌ای به قاضی نیشابور بنویس تا به مقدار مال او از بیت‌المال برداشته و آن را میان نیازمندان زرتشتی قسمت کند. (صدوق، ۱۴۰۴، ۱: ۱۸)

*ریّان بن شبیب نیز می‌گوید: از امام رضا(ع) پرسیدم: خواهرم برای گروهی از مسیحیان وصیت کرده است که مالی را به آنان بدهم، ولی آیا من مجازم آن مبلغ را میان مسلمانان تقسیم کنم؟ آن حضرت فرمود: همان‌طور که او وصیت کرده وصیتش را اجرا کن؛ زیرا این سخن خداوند متعال است که فرمود: فَمَن بَدّلَه بَعدَ ما سَمِعَه فإنَّما إثمُه علی الّذین یُبَدِّلُونَه؛ (بقره: ۱۸۱)

* امام رضا(ع) با استفاده از آیة ۶۴ آل عمران که پیروان ادیان الهی را به اصول مشترک دعوت کرده است، در مناظره‌های خود با اهل کتاب، این اصل را به‌کار می‌گرفت. از این‌رو بر اصول مشترک مانند توحید، معاد، نزول کتاب‌های آسمانی، آمدن پیامبران(ع) و عصمت آنان تکیه می‌کردند و مناظره را با محوریت این اصول مدیریت می‌کرد.

وحدت در نظام اجتماعی اسلام

وحدت در نظام اجتماعی اسلام تنها یک تاکتیک نیست، بلکه امری استراتژیک است. چرا که وحدت در نظام اجتماعی اسلام با جهان‌بینی توحیدی گره خورده است. به همین دلیل است که قرآن کریم، دعوت به توحید و وحدت در جامعه را درهم آمیخته و هردو را در کنار هم آورده است. (انبیاء/ ۹۲؛ مؤمنون/ ۵۲ و انعام/ ۱۵۳)

دستورهای اجتماعی در نظام توحیدی اسلام تأییدی بر این واقعیت است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم، وحدت در جامعه را به مسئله توحید در نظام تکوین پیوند می‌دهد. تشریع احکامی مانند نماز جمعه و جماعت، حج و مانند آن، از جمله این دستورهاست. حتی در دستوری فردی مانند نماز، فرازهای همچون: «ایاک نعبد»، «ایاک نستعین»، «اهدنا الصراط المستَقیم»، «السلام علینا»، «علی عباد الله الصالحین» و مانند آن آمده است که فرد را از فردی بودن بیرون می‌برد و به جمع بودن پیوند می‌دهد. این به آن معناست که در نظام توحیدی اسلام، آنگاه که فرد بخواهد با معبود خویش خلوت کند و به نیایش او بپردازد، باید نخست خود را در قالب جمع قرار دهد و از زبان جمع، با او به راز و نیاز بنشیند.

یکی از اصولی که در سیرة امام رضا(ع) منعکس شده و آن را به خوبی می‌توان در سیرة آن حضرت باز یافت، حفظ وحدت در میان مسلمانان است. دیده نشده است که آن حضرت نسبت به پیروان دیگر فرقه‌های اسلامی تندی کرده باشد، یا به دانشمندان و شاگردانی از دیگر فرقه‌ها که برای بهره‌گیری از محضر آن امام با او در ارتباط بودند، بی‌اعتنایی کرده باشد.

امام برای جلوگیری از هرگونه تشتت و اختلاف در میان مسلمانان، اهل‌ایمان را به مدارا با مردم و پرهیز از خشم در برابر ناملایمتی‌های دیگران توصیه کرده است. این از آن‌روست که یکی از مهم‌ترین عامل اصطکاک و اختلاف‌های اجتماعی، وانهادن اصل مدارا و همگامی با مردم در مسیر زندگی اجتماعی است.

آن حضرت در تأکید بر حفظ وحدت در جامعه اسلامی، هم بگومگوهای بی‌جا را که به تنش در جامعه می‌انجامد، مردود و عملی ناشایست دانسته است: إنّ اللّهَ یُبغِضُ القیلَ و القال و هم مدارا و نرم‌خویی با مردم را امری بایسته دانسته و می‌فرماید: مؤمن، مؤمن واقعی نیست مگر آنکه سه خصلت در او باشد: سنتی از پروردگار، سنتی از پیامبر و سنتی از پیشوا و امامش... اما سنت پیغمبر آن است که با مردم مدارا کند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: معرفی کرده امام رضا ع انسان ها آن حضرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۵۵۰۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چهره‌های ورزشی که در ایران مسلمان شدند

به گزارش "ورزش سه"، خبر مسلمان شدن ژوزه مورایس یکی از مهم‌ترین اخبار چند روز اخیر فوتبال ایران بوده و این اتفاق که باعث شده مورایس از آیین مسیحت به دین اسلام و مذهب شیعه روی آورد، یک اتفاق خاص برای اهالی فوتبال است. این خبر در نشست مطبوعاتی سپاهان و پس از پیروزی مقابل استقلال ملاثانی اعلام شد. او که گفته می‌شود به زودی با یک زن مسلمان ایرانی پیوند ازدواج خواهد بست، یکی از ده‌ها ستاره و چهره نامدار فوتبال است که دین اسلام را برای ادامه زندگی برگزیده است. با این حال این تصمیم، در گذشته ورزش ایران نیز رخ داده بود و ورزشکاران خارجی زیادی در ایران، به دین اسلام روی آوردند.

عرفان اولروم
دنی اولروم یکی از چهره‌های سرشناس ورزش ایران است که سال‌هاست به دین اسلام مشرف شده است. او ملیتی نیجریه‌ای دارد اما از روزی که در سفارت کشورش در ایران همسرش را دید تصمیم گرفت تا تغییرات ابتدایی را در زندگی‌اش شکل دهد. اولروم که پیش از روی آوردن به اسلام یک مسیحی کاتولیک بود پیش از آمدنش به ایران سودای مسلمان شدن در سر داشت که ازدواج با همسر ایرانی این فرصت را به بهترین نحو برای او فراهم کرد: «در نیجریه مسلمانان زیادی وجود دارند و شاید بتوان ادعا کرد که اکثر نیجریه‌ای‌ها مسلمان هستند. تحقیقات زیادی درباره اسلام انجام دادم و به این نتیجه رسیدم که تنها در اسلام می‌توانم گمشده خود را پیدا کنم، مدت‌ها بود که در دل مسلمان شده بودم اما ازدواج بهانه‌ای شد تا به این تصمیم خود جامع عمل بپوشانم.» همسر دنی اولروم که پس از مسلمان شدن نام عرفان را برای او انتخاب کرد، کارمند رسمی سفارت نیجریه بود.

او درباره زیارت حرم امام رضا علیه السلام نیز، مدتی قبل مصاحبه کرده بود و گفت: 
امام رضا (ع) شخصیت بزرگ و بی‌نظیری است. ارادت خاصی به‌ ایشان دارم و شاید یکی از اصلی‌ترین دلایل موفقیتم در راه آقای گلی لطف‌ ایشان بود اما، متأسفانه آن زمان امکان زیارت حرم امام رضا (ع) را نداشتم چرا که مردم به سمتم هجوم می‌آوردند و نمی‌توانستم به درستی و در آرامش آداب زیارت را به جای بیاورم.

لیلا رجبی
او سال‌ها با نام لیلا رجبی و با پرچم ایران در رقابت‌های بین‌المللی شرکت کرد. ایلوشنکو بعد از ازدواج با پیمان رجبی (که او هم دونده و در حال حاضر مربی پرورش اندام است) و مشرف‌شدن به دین اسلام، یکی از ورزشکارانی است که سال‌ها با نام ایران در رقابت‌های بین‌المللی شرکت کرد.

لیلا و همسرش از طریق یکی از دوستان‌ که در بلاروس زندگی می‌کند با هم آشنا شدند. طبق گفته‌های پیمان، فاصله آشنایی آنها تا ازدواجشان 2 سال طول کشید تا در این 2 سال لیلا فرصت داشته باشد که درباره دین اسلام و کشور ایران تحقیق کند. اینترنت و کتاب‌هایی درباره دین اسلام، خواندن قرآن به زبان روسی و در آخر موافقت خانواده‌ها باعث شد تا ورزشکاری دیگر به جمعیت مسلمانان اضافه شود. لیلا که اسمش را خودش از طریق یک سایت ایرانی پیدا کرده است در حضور امام جمعه بوشهر شهادتین را گفت.

احمد مارکوس
این‌بار این بسکتبالیست فرانسوی بود که با حضور در بیت آیت‌الله علوی گرگانی مسلمان شد و این اتفاق برای او بسیار خوشایند بود. احمد پس از مسلمان شدن گفت: برخورد و محبت مردم ایران باعث شد تا درباره دین اسلام تحقیق و مطالعه کرده و مسلمان شوم. از هنگامی که وارد ایران شدم و به تیم راه و ترابری پیوستم، برایم جالب بود تا در مورد دین اسلام و پیامبر اسلام بدانم. به همین دلیل از مسئولان خواستم کتاب‌هایی که در این باره به زبان فرانسوی ترجمه شده، برایم تهیه کنند و آنها نیز بسیار زود این کار را انجام دادند. پیش از حضور در ایران تصور دیگری از این کشور داشتم، اما با حضور در ایران و شهر قم فهمیدم که تمامی آن‌ها اشتباه بوده است. هنگامی که کتاب‌های دین اسلام را مطالعه کردم، نام احمد چندین بار در آنها ذکر شده بود. به همین دلیل تصمیم گرفتم تا این اسم را برای خود انتخاب کنم.

ژوزف سرجیو سیلوا دوس سانتوز (سجاد)
او مربی برزیلی بدنساز تیم صنعت نفت آبادان بود که در مراسمی روحانی، در حوزه علمیه آبادان با ادای شهادتین، مسلمان شد و به مومنین شیعه علی‌ابن‌ابیطالب پیوست. مربی برزیلی بدنساز تیم صنعت نفت نام سجاد را نیز به جای ژوزف برای خودش انتخاب کرد: «آشنایی من با اسلام با ایرانیان مسلمان در برزیل آغاز شد و در ایران این فضا برایم بیشتر هموار شد تا با اسلام آشنا شوم.» او همچنین می‌گوید خانواده‌اش نیز به اسلام علاقه دارند.